INFORMACJA o zasadach i sposobie zgłaszania kandydatów w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta zarządzonych na dzień 7 kwietnia 2024 r.

Warszawa, dnia 29 stycznia 2024 r.
PAŃSTWOWA
KOMISJA WYBORCZA
ZPOW.611.5.2024
INFORMACJA
o zasadach i sposobie zgłaszania kandydatów w wyborach wójta, burmistrza,
prezydenta miasta zarządzonych na dzień 7 kwietnia 2024 r. Ilekroć w niniejszej Informacji przywołano przepisy dotyczące wyborów do rad gmin, mają
one na podstawie art. 470 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. — Kodeks wyborczy (Dz. U.z 2023 r. poz. 2408) odpowiednie zastosowanie w wyborach wójtów, burmistrzów
i prezydentów miast.

Ilekroć w niniejszej informacji mowa jest o:
1) wójcie — należy przez to rozumieć także burmistrza lub prezydenta miasta;
2) gminnej komisji wyborczej — należy przez to rozumieć także miejską komisję wyborczą.
1. Uprawnionymi do zgłaszania kandydatów na wójta są komitety wyborcze utworzone
w celu zgłoszenia kandydatów na radnych w wyborach do rad gmin, rad powiatów
i sejmików województw, które uzyskały od właściwego komisarza wyborczego
lub od Państwowej Komisji Wyborczej postanowienie o przyjęciu zawiadomienia
o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 98 Kodeksu wyborczego). W przypadku
komitetów wyborczych, które uzyskały postanowienie od komisarza wyborczego, mogą
one zgłaszać kandydatów na obszarze wskazanym w tym postanowieniu.
Komitet wyborczy może zgłosić kandydata na wójta pod warunkiem, że zarejestrował
listy kandydatów na radnych w wyborach do rady gminy w co najmniej połowie
okręgów wyborczych w danej gminie. W przypadku zgłoszenia kandydata na wójta
w gminie liczącej powyżej 20 000 mieszkańców w każdym z tych okręgów liczba
zarejestrowanych kandydatów na radnych nie może być mniejsza niż wynosi liczba
radnych wybieranych w danym okręgu wyborczym (art. 478 § 2).
Komitet wyborczy może zgłosić w danej gminie tylko jednego kandydata (art. 425
§ 1). W przypadku utworzenia koalicji wyborczej i powołania koalicyjnego komitetu
wyborczego w celu zgłoszenia wspólnych list kandydatów, komitet wyborczy partii
politycznej wchodzącej w skład koalicji nie może samodzielnie zgłaszać kandydata
na wójta, jeżeli w tej gminie został zgłoszony wspólny kandydat.
2. Kandydatem na wójta może być osoba, która:
1) ma prawo wybierania w tych wyborach;
2) jest obywatelem polskim;
3) najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 la;
4) jest ujęta w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania w jednej
z gmin na obszarze Polski.
Nie ma obowiązku zamieszkiwania na obszarze gminy, w której kandydat zostanie
zgłoszony.
Nie może być kandydatem osoba:
1) pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
2) pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
3) ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu;
4) skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia
publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
5) wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa
wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października
2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa
z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U z 2023 r. poz. 342, 497, 1195
oraz 1872).
Posiadanie praw wyborczych ocenia się na dzień wyborów.
W przypadku prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia
publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe pozbawienie prawa wybieralności
następuje na czas określony okresem ewidencjonowania w Krajowym Rejestrze Karnym.
Oznacza to, że osoby, wobec których zapadł taki wyrok, nie mają biernego prawa
wyborczego, tj. nie mogą kandydować, w okresie, w którym są wpisane do ewidencji
Krajowego Rejestru Karnego.
Kandydatem na wójta może być również osoba wchodząca w skład komitetu
wyborczego, w tym także pełnomocnik wyborczy. Kandydatem na wójta nie może być
.pełnomocnik finansowy. Kandydat na wójta może kandydować w wyborach wójta
tylko w jednej gminie. Kandydat na wójta może jednocześnie kandydować do rady
gminy, z tym że tylko na obszarze gminy, w której kandyduje na wójta.
Kandydat na wójta nie może kandydować do rady powiatu i do sejmiku (art. 472).
Jeśli kandydat na wójta zostanie jednocześnie wybrany na radnego gminy i na wójta, traci
mandat radnego (art. 383 § 1 pkt 6).
3. Kandydata na wójta zgłasza się do właściwej gminnej komisji wyborczej nie później
niż do godz. 16.00 w dniu 14 marca 2024 r.
Po dniu 14 marca 2024 r. zgłoszenie kandydata na wójta jest możliwe wyłącznie
w sytuacji przewidzianej w art. 482 § 1 Kodeksu wyborczego, czyli wówczas,
gdy w terminie przewidzianym dla zgłoszenia kandydatów nie zostanie zgłoszony żaden
kandydat albo zostanie zgłoszony tylko jeden kandydat. Gminna komisja wyborcza
wzywa wówczas komitety wyborcze, poprzez rozplakatowanie obwieszczeń,
do dokonania dodatkowych zgłoszeń kandydatów w terminie 5. dni od dnia ich
rozplakatowania.
Ponadto pełnomocnik komitetu wyborczego lub osoba upoważniona, która dokonała
zgłoszenia kandydata, może do dnia 25 marca 2024 r. zgłosić nowego kandydata, jeżeli
komisja wyborcza zawiadomi pełnomocnika, iż skreśliła kandydata wskutek jego śmierci
(art. 483 §2).
4. Uprawnionym do zgłoszenia kandydata na wójta w imieniu komitetu wyborczego
jest pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego (zwany dalej pełnomocnikiem
wyborczym) lub osoba imiennie przez niego upoważniona (art. 428 § 2). Upoważnienie
powinno zawierać:
— pełną nazwę komitetu wyborczego,
— nazwisko i imię pełnomocnika wyborczego udzielającego upoważnienia,
— wskazanie zakresu udzielonego upoważnienia, tj. upoważnienie do zgłoszenia list
kandydatów w imieniu wymienionego z nazwy komitetu wyborczego do danej rady
lub na określonym obszarze. Zakres upoważnienia może obejmować również
wyznaczenie mężów zaufania do obwodowych komisji wyborczych (wystawienie
im stosownych zaświadczeń) oraz zgłaszanie kandydatów do terytorialnych
i obwodowych komisji wyborczych,
— dane osoby upoważnionej.
Treść upoważnienia powinna zawierać wyraźne stwierdzenie, iż osoba wymieniona
w upoważnieniu – z podaniem jej nazwiska, imion, dokładnego adresu zamieszkania
i numeru PESEL - została upoważniona przez pełnomocnika wyborczego do zgłoszenia
w imieniu wymienionego z nazwy komitetu wyborczego kandydata na wójta danej gminy
lub kandydatów na wójta na określonym obszarze.
Upoważnienie powinno być opatrzone:
— datą wystawienia,
— własnoręcznym podpisem pełnomocnika wyborczego.
Osoba upoważniona przez pełnomocnika nie może upoważniać innych osób
do zgłaszania kandydatów na wójta.
Zgłoszenie, podpisane przez pełnomocnika wyborczego komitetu lub przez osobę przez
niego upoważnioną do zgłoszenia kandydata, może być dostarczone gminnej komisji
wyborczej osobiście przez podpisującego zgłoszenie lub przez inną osobę albo nadesłane
przesyłką listową lub kurierem.
W przypadku wysłania zgłoszenia przesyłką listową lub kurierem o dotrzymaniu terminu
decyduje data wpływu zawiadomienia do gminnej komisji wyborczej (art. 9 § 1).
5. W zgłoszeniu należy wskazać:
1) nazwisko i imię osoby zgłaszającej kandydata ze wskazaniem, czy zgłoszenia
dokonuje pełnomocnik wyborczy czy upoważniona przez niego osoba
oraz wskazaniem dokładnego adresu zamieszkania i ewentualnie numeru telefonu
i adresu e-mail osoby dokonującej zgłoszenia;
2) nazwę komitetu wyborczego, w którego imieniu dokonywane jest zgłoszenie
kandydata ze wskazaniem adresu jego siedziby;
3) określenie na jaką funkcję zgłaszany jest kandydat, np. „na Wójta Gminy
................................”;
(nazwa)
4) nazwisko, imię (wszystkie imiona zgodnie z danymi zawartymi w ewidencji
ludności), wiek (w latach, nie data urodzenia), wykształcenie i miejsce
zamieszkania (nazwa miejscowości, ale nie pełny adres) kandydata na wójta
(art. 479 § 1). Wykształcenie kandydata należy określić, podając poziom
wykształcenia (podstawowe, średnie, wyższe) i ewentualnie kierunki (ekonomiczne,
techniczne, rolnicze, humanistyczne), a nie przez podawanie tytułów
np. inż. budownictwa lądowego, dr ekonomii, technik mechanik.;
— Przy nazwisku kandydata należy obowiązkowo wymienić nazwę lub skrót
nazwy partii politycznej, której kandydat jest członkiem (nie więcej niż
45 znaków drukarskich, wliczając spacje),
— Przy nazwisku kandydata, który nie należy do żadnej partii politycznej należy
obowiązkowo umieścić adnotację „nie należy do partii politycznej”,
— Ponadto zgłaszający może wnosić, by przy nazwisku kandydata umieścić
adnotację „popierany przez ...............................................” wymieniając nazwę
lub skrót nazwy tylko jednej partii politycznej lub organizacji społecznej, która
popiera kandydata (nie więcej niż 45 znaków drukarskich, wliczając spacje).
Poparcie kandydata powinno być potwierdzone pismem właściwego statutowego
organu danej partii lub organizacji, które należy dołączyć do zgłoszenia
kandydata (art. 426 § 6). Wniosek o takie oznaczenie kandydata może być
zawarty w zgłoszeniu lub w odrębnym piśmie. Zgłoszenie tego wniosku wraz
z załączonym potwierdzeniem organu statutowego partii lub organizacji możliwe
jest wyłącznie w czasie zgłaszania kandydata. Potwierdzenia poparcia może
dokonać również terenowy organ statutowy partii lub organizacji, jeśli jest
do tego uprawniony na podstawie statutu partii lub organizacji albo otrzymał
pisemne upoważnienie od właściwego organu statutowego. Oznaczenie
kandydata zgodnie ze zgłoszonym wnioskiem będzie uwzględnione
na urzędowych obwieszczeniach o zarejestrowanych kandydatach na wójta;
5) numery okręgów, w których komitet wyborczy zarejestrował listy kandydatów
na radnych do rady gminy.
Przykładowy wzór zgłoszenia kandydata na wójta stanowi załącznik nr 1 do informacji.
6. Do zgłoszenia kandydata należy dołączyć:
— postanowienie (kopię) o przyjęciu zawiadomieniu o utworzeniu komitetu
wyborczego przez Państwową Komisję Wyborczą lub właściwego komisarza
wyborczego,
— dokument stwierdzający ustanowienie pełnomocnika wyborczego z podaniem
jego nazwiska i dokładnego adresu zamieszkania oraz numeru PESEL,
W przypadku braku powyższych dokumentów, jeśli gminna komisja wyborcza może
potwierdzić fakty w nich zawarte w systemie informatycznym WOW, dokumenty nie
muszą być załączone.
— upoważnienie wystawione przez pełnomocnika wyborczego komitetu
wyborczego do zgłoszenia kandydata, jeżeli zgłoszenia kandydata dokonuje osoba
przez niego upoważniona (zob. pkt 4),
— ewentualny wniosek o oznaczenie kandydata nazwą lub skrótem nazwy
popierającej partii lub organizacji społecznej, jeżeli wniosek ten nie został zawarty
w treści zgłoszenia,
— pismo organu statutowego partii politycznej/organizacji społecznej
potwierdzające poparcie dla kandydata, jeżeli osoba zgłaszająca wnosi
o oznaczenie kandydata wskazanym poparciem partii lub organizacji (zob. pkt 5),
— fakultatywnie symbol graficzny komitetu wyborczego w formie papierowej
oraz elektronicznej, zgodny z wzorcem wynikającym z postanowienia organu
wyborczego, który przyjął zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego.
Symbol graficzny dołączony w formie elektronicznej musi zostać przekazany
na nośniku elektronicznym, który pozostaje w dokumentach zgłoszeniowych.
Symbol graficzny dołączony w tej formie musi spełniać następujące wymagania:
wymiar: 9mm x 9mm, rozdzielczość: 106x106 pikseli, kolor: czarno-biały (8bit),
format: PNG, rozmiar: do 100KB,
— pisemne oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na kandydowanie
w wyborach do danej rady zarządzonych na dzień 7 kwietnia 2024 r.
oraz o posiadaniu prawa wybieralności na wójta.
Oświadczenie powinno zawierać:
— wskazanie nazwy organu wykonawczego wraz z nazwą gminy,
— nazwę komitetu wyborczego, z którego zgłoszenia kandydat zgadza
się kandydować, imię (imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców,
datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo oraz numer PESEL kandydata, a także
wskazanie jego przynależności do partii politycznej lub stwierdzenie, że nie
należy do partii politycznej. W oświadczeniu na kandydowanie kandydat
powinien podać także adres zamieszkania, zgodny z adresem ujęcia w stałym
obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców. Oświadczenie
o wyrażeniu zgody na kandydowanie kandydat opatruje datą i własnoręcznym
podpisem (art. 479 § 2 pkt 1),
Przykładowy wzór oświadczenia o wyrażeniu zgody na kandydowanie stanowi
załącznik nr 2 do informacji.
— oświadczenie kandydata urodzonego przed dniem 1 sierpnia 1972 r.
w przedmiocie pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy
z tymi organami w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r.
(tzw. oświadczenie lustracyjne).
Oświadczenie składa się według wzoru stanowiącego załącznik Nr 1a do ustawy
z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów
bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów — art. 479 § 2
pkt 2. Kandydat, który nie pracował albo nie pełnił służby albo nie był
współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa w okresie od dnia 22 lipca
1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. wypełnia tylko pierwszą stronę części A formularza
oświadczenia lustracyjnego, pozostawiając puste (niewypełnione) pozostałe strony.
Prawidłowe wypełnienie polega na podaniu wymaganych informacji o charakterze
osobowo-ewidencyjnym oraz podkreśleniu (nie przekreśleniu) właściwej treści
oświadczenia (np. nie pracowałem/nie pracowałam, itd.)
Kandydat, który odpowiednio pracował, pełnił służbę lub był współpracownikiem
organów bezpieczeństwa państwa w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca
1990 r. wypełnia następną stronę części A formularza oświadczenia lustracyjnego
oraz część B.
Wzór oświadczenia lustracyjnego stanowi załącznik Nr 3 do informacji.
Jeżeli kandydat składał już po 13 września 2007 r. oświadczenie według wskazanego
wyżej wzoru, to nie składa go, tylko załącza informację o złożeniu oświadczenia,
w którym podaje kiedy, komu i w związku z jakim zdarzeniem złożył oświadczenie
lustracyjne według wzoru stanowiącego załącznik Nr 2a do powołanej ustawy.
Wzór ten stanowi załącznik Nr 4 do informacji.
Oświadczenia lustracyjne zawierające błędy formalne (brak podpisu, sprzeczność
w treści, tj. wypełniona i podpisana część negatywna oraz pozytywna oświadczenia
albo złożone na formularzu obowiązującym do 13 września 2007 r.
lub nieprawidłowo wypełnione), nie będą przyjmowane do zasobu Biura
Lustracyjnego Instytutu Pamięci Narodowej. Stanowią one wadę zgłoszenia.
Nie stanowi wady zgłoszenia niepodanie w oświadczeniu nazwiska rodowego
przez kandydata-mężczyznę, jeżeli nazwisko, którego używa jest takie samo.
Z obowiązku złożenia oświadczenia lustracyjnego lub informacji o złożeniu
oświadczenia zwolnieni są kandydaci urodzeni 1 sierpnia 1972 r. i później.
7. Po dokonaniu zgłoszenia zmiana kandydata jest niedopuszczalna (art. 428 § 4), chyba,
że gminna komisja skreśliła zarejestrowanego kandydata, a nie upłynął jeszcze termin
zgłaszania kandydatów na wójta.
Wyjątek przewidziany jest w art. 483 § 2 Kodeksu wyborczego, zgodnie z którym
w przypadku gdy nazwisko kandydata skreślono na skutek jego śmierci, gminna komisja
wyborcza zawiadamia pełnomocnika wyborczego lub osobę, która dokonała zgłoszenia
kandydata o możliwości zgłoszenia nowego kandydata. Zgłoszenie kandydata w tym
trybie może nastąpić najpóźniej w dniu 25 marca 2024 r.
8. Tryb przyjmowania zgłoszeń przez gminną komisję wyborczą, sposób dokonywania
kontroli poprawności zgłoszenia i rejestracji kandydatów regulują art. 429-433, art.
480, art. 482 i art. 483 Kodeksu wyborczego. Od uchwał gminnej komisji wyborczej,
o których mowa w art. 430 i art. 431 Kodeksu wyborczego zgłaszającemu służy prawo
odwołania do komisarza wyborczego, w terminie 2. dni od dnia podania do publicznej
wiadomości uchwały gminnej komisji wyborczej w Biuletynie Informacji Publicznej
prowadzonym przez urząd gminy obsługujący daną komisję (art. 432 § 1).
Na postanowienie komisarza wyborczego uznające odwołanie za nieuzasadnione osobie
zgłaszającej przysługuje prawo wniesienia skargi do Państwowej Komisji Wyborczej
w terminie 2. dni od daty podania do publicznej wiadomości postanowienia komisarza
wyborczego na stronie internetowej właściwej delegatury Krajowego Biura Wyborczego
w zakładce „Aktualności” (art. 432 § 2).
9. Nadzór nad przestrzeganiem prawa przez gminne komisje wyborcze sprawuje właściwy
komisarz wyborczy, który rozpatruje skargi na działalność tych komisji wyborczych,
udziela komisjom wyjaśnień oraz uchyla uchwały komisji podjęte z naruszeniem prawa
lub niezgodnie z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej (art. 167 § 1 pkt 1, 4 i 7
oraz § 2).

— * —
W załącznikach do niniejszej „Informacji” Państwowa Komisja Wyborcza zamieszcza,
do wykorzystania pomocniczo, przykładowe wzory dokumentów związanych ze zgłoszeniem
kandydata na wójta.
Przewodniczący
Państwowej Komisji Wyborczej
Sylwester Marciniak